شخصیت شناسی فردی
شخصیت شناسی فردی
جهت مشاوره تلفنی در زمینه شخصیت شناسی فردی
از تلفن ثابت در سراسر کشور با شماره ۲۹۵۲_۹۰۷_۹۰۹ (بدون پیش شماره) تماس بگیرید
پاسخگویی از ۸ صبح تا ۱۲ شب حتی ایام تعطیل
و جهت مشاوره حضوری در تهران با شماره 44055462-021 تماس بگیرید
سر فصل ها
شخصیت شناسی فردی یکی از شاخههای اصلی در روانشناسی فردی است. روانشناسی فردی بر این باور است که هر فرد، تفکر و الگوهای رفتاری مختص خود را دارد که بر اساس ابتدایی ترین تجربهها و کنشهای متقابل اجتماعی بهوجود میآید. آلفرد آدلر یکی از شخصیت های برجستهی روانشناسی فردگرا، تیپ های شخصیتی مختلف را در آثار خود مطرح نموده است.
بر اساس تقسیمبندی این روانشناس افراد به طور کلی بر اساس الگوهای رفتاری به چهار تیپ شخصیتی تقسیم میشوند:
- تیپ شخصیت سلطهگر (Domainant Type)
- تیپ شخصیت گیرنده ( Getting Type)
- تیپ شخصیت دوری جو ( Avoiding Type)
- تیپ شخصیت مفید برای جامعه ( Socially Useful Type)
شخصیت شناسی فردی چیست ؟
شخصیت شناسی فردی به درک الگوهای رفتاری، عاطفی، فکری و انگیزشی منحصر به فرد یک فرد اشاره دارد. این درک میتواند به ما در برقراری روابط بهتر، مدیریت تعارضات و بهبود عملکرد کلی در زندگی کمک کند.
در این جدول، 4 مورد مهم از ابعاد کلیدی شخصیت شناسی فردی به همراه توضیحاتی کوتاه، آورده شده است:
بعد شخصیت | تعریف | ویژگیهای مرتبط |
---|---|---|
برونگرایی در مقابل درونگرایی | این بعد، میزان تمایل فرد به تعامل اجتماعی را نشان میدهد. برونگراها افرادی برونگرا، اجتماعی، پر انرژی و اهل صحبت هستند و از بودن در جمع انرژی میگیرند. در مقابل، درونگراها افرادی کمحرف، متفکر، دروننگر و ترجیح دهندهی تنهایی هستند و از بودن در جمع برای مدتی طولانی خسته میشوند. | برونگرایی: اهل معاشرت، پرحرف، بروننگر، اجتماعی، پر انرژی، شوخطبع، جسور، عملگرا، علاقهمند به فعالیتهای گروهی درونگرایی: کمحرف، متفکر، دروننگر، ترجیح دهندهی تنهایی، محتاط، حساس، خلاق، علاقهمند به فعالیتهای انفرادی |
سازگاری در مقابل ناسازگاری | این بعد، تمایل فرد به همکاری و سازگاری با دیگران را نشان میدهد. افراد سازگار، افرادی منعطف، خوشاخلاق، نوعدوست و دلسوز هستند و تمایل به برقراری روابط مثبت با دیگران دارند. در مقابل، افراد ناسازگار، افرادی مستقل، سلطهجو، لجباز و رقابتطلب هستند و منافع خود را در اولویت قرار میدهند. | سازگاری: منعطف، خوشاخلاق، نوعدوست، دلسوز، مردمدار، بخشنده، قابل اعتماد، صبور ناسازگاری: مستقل، سلطهجو، لجباز، رقابتطلب، خودخواه، جاهطلب، بیاحساس، انتقادگر |
وظیفهشناسی در مقابل بیمسئولیتی | این بعد، میزان سازماندهی، نظمپذیری، قابل اعتماد بودن و وجدان کاری فرد را نشان میدهد. افراد وظیفهشناس، افرادی منظم، دقیق، قابل اعتماد، با وجدان و مسئولیتپذیر هستند. در مقابل، افراد بیمسئولیت، افرادی بینظم، سهلانگار، غیرقابل اعتماد و بیمسئولیت هستند. | وظیفهشناسی: منظم، دقیق، قابل اعتماد، با وجدان، مسئولیتپذیر، هدفمند، وقتشناس، کمالگرا بیمسئولیتی: بینظم، سهلانگار، غیرقابل اعتماد، بیمسئولیت، تنبل، بیهدف، بیدقت، بیخیال |
هیجانی در مقابل ثبات عاطفی | این بعد، میزان تمایل فرد به تجربه احساسات منفی مانند اضطراب، افسردگی، خشم و نگرانی را نشان میدهد. افراد با ثبات عاطفی، افرادی آرام، باثبات، خوشبین و انعطافپذیر در برابر استرس هستند. در مقابل، افراد ناپایدار عاطفی، افرادی مضطرب، افسرده، خشمگین، نگران و حساس هستند. | ثبات عاطفی: آرام، باثبات، خوشبین، انعطافپذیر، بروننگرا، بااعتماد به نفس، هیجانی: مضطرب، افسرده، خشمگین، نگران، حساس، درونگرا، کماعتماد به نفس، آسیبپذیر در برابر استرس |
تیپ شخصیتی سلطهگر در شخصیت شناسی فردی
شخصیت سلطهگر اولین تایپ شناخته شده در الگوی شخصیت شناسی است. افراد با شخصیت سلطهگر میل به قدرت و کنترل کردن دیگران دارند. نقطه بارز شناخت این افراد، تمایل افراطی آنها به رقابت با دیگران است.
همچنین این افراد عموما خود را در موضع غالب قرار داده و قاطعیت ذاتی که دارند، باعث غلبه آنها بر بقیه افراد میشود. افراد با شخصیت غالب یا سلطهگر در بیشتر موارد به دنبال ایفای نقش های رهبری هستند. این افراد از مسوولیتپذیری لذت میبرند. سلطهگرها ممکن است زمانی که احساس کنند قدرتشان به چالش کشیده شده است، دست به پرخاش و یا مقابله بزنند.
افراد با تیپ شخصیتی سلطهگر عموما در شغلهای ریاست، مدیریت و رهبری دیده میشوند برای آشنایی بیشتر با ویژگیهای افراد با این تایپ شخصیت مقاله شخصیت سلطه گر مطالعه شود.
تیپ شخصیتی گیرنده
گیرنده بودن دومین الگوی رفتاری در شخصیت شناسی آدلر است. افراد با این نوع شخصیت بیش از هر چیز به دنبال توجه و تأیید دیگران هستند. فرد گیرنده به خوبی با افراد ارتباط برقرار کرده و دیگران را تحت تاثیر خود قرار میدهد. این افراد گاهی به صورت افراطی برای جلب توجه و تاثیرگذاری روی دیگران تلاش میکنند. با توجه به نظریههای شخصیت شناسی فردی اگر این افراط در فرد نهادینه شود میتواند منجر به اختلالاتی مانند اختلال شخصیت نمایشی در فرد شود. افراد با تیپ شخصیتی گیرنده غالبا در شغلهای مدیریت فروش، بازیگری، خوانندگی و مشاغلی که نیاز به دیده شدن دارد موفق میشوند.
برای آشنایی بیشتر با ویژگیهای افراد با این تایپ، مقاله شخصیت گیرنده دکتر ذهن مطالعه شود.
تیپ شخصیت دوری جو
دوری جویی سومین تیپ شخصیتی بررسی شده در روانشناسی فردی است. افرادی با این تایپ شخصیت از هر موقعیتی که در آن مورد توجه و مرکز ثقل قرار بگیرند دوری میکنند. میتوان گفت تیپ شخصیت دوری جو نقطه مقابل شخصیت گیرنده قرار دارد. این افراد از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی اجتناب میکنند و سعی میکنند با ریسک نکردن از شکست و نا امیدی جلوگیری کنند. افراد دوریجو غالبا به مشاغل هنری، ادبی و ورزشی که بیشتر از تعامل به درون فرد تمرکز دارد جذب میشوند.
برای آشنایی بیشتر با ویژگیهای افراد با تایپ دوریجو مقاله شخصیت دوری جو مطالعه شود.
تیپ شخصیتی مفید
آخرین دسته در دسته بندی شخصیتهای افراد بر اساس الگوهای رفتاری مربوط به تیپ شخصیتی مفید برای جامعه است. این افراد اصولا انسانهایی نوع دوست و دیگر دوست است. افراد با شخصیت مفید در شخصیت شناسی فردی علاوه بر نیازهای خود به نیازهای افراد جامعه نیز توجه ویژه دارد. وی با همکاری سعی در رفع این نیازها برای خود و دیگران دارد. تیپ شخصیتی مفید برای خود و جامعه خواهان رشد و پیشرفت در کنار تعامل و همکاری است. افراد با این تیپ شخصیتی در مشاغل گروهی و تیمی بسیار خوب عمل میکنند.
برای آشنایی بیشتر با این تایپ شخصیت، مقاله شخصیت مفید مطالعه شود.
تاثیر شخصیت شناسی بر جامعه
جالب است بدانید که آدلر و تمام روانشناسان بر این باورند که روان انسان دارای پیچیدگیهای بسیاری است. این پیچیدگی رفتاری باعث تمایز بین افراد شده است. شاید با خواندن این مقاله و آشنایی با تئوری شخصیت شناسی آدلر شما هم فکر کرده باشید که کدام یک از این الگوهای رفتاری بهتر است. اما نکته جالب توجه این است که در بحث روانشناسی فردی و شخصیت شناسی هیچ الگوی برتری وجود ندارد. در واقع هر فرد با ویژگیهای شخصیتی منحصر به فرد خود داری نقاط قوت و نقاط ضعف است و این پتانسیل را دارد که به روش خود به جامعه کمک کند.
تاثیر شخصیت شناسی فردی در ازدواج
تا اینجای مقاله با انواع تایپهای شخصیتی در افراد و تاثیر آن بر جامعه آشنا شدیم. حالا میخواهیم به بررسی تاثیر شخصیت شناسی در ازدواج بپردازیم.
جالب است بدانید به طبق آخرین تحقیقات انجام شده در زمینه شخصیتهای همانند یا مکمل یا متضاد، در امر ازدواج افراد با شخصیتهای متفاوت اما مکمل بهترین سازگاری را با یکدیگر داشتند. حتما شما هم جمله تا مظلوم نباشد ظالم نیست را شنیدهاید. اگر بخواهیم کمی عمیق تر به مفهوم این جمله وارد شویم متوجه میشویم که افراد با شخصیت یکسان در کنار یکدیگر ازدواج موفقی ندارند.
روانشناسی فردی به افراد کمک میکند تا با شناخت عمیق شخصیت خود، نقاط قوت و ضعف خود را پیدا کنند. سپس به جستجوی شخصیت مکمل خود بپردازند.
اگر مایل هستید که درباره انواع تیپهای شخصیتی، ویژگیهای هر کدام در امر ازدواج، تاثیر کودکی بر شخصیت شکل گرفته افراد، پدران سلطه گر و فرزندان مفید و … اطلاعات بیشتری بهدست آورید با دکتر ذهن همراه باشید.
هدف نظریه شخصیت شناسی فردی آدلر
در روانشناسی فردی آدلر، هدف اصلی این است که افراد بهجای انتخاب یک تایپ شخصیتی ایدهآل و تلاش برای رسیدن به شخصیتی ظاهرا خوب که واقعا نیستند، تمرکز خود را بر روی شناخت واقعی خود با همه خوب و بدهای وجودی بگذارند. به طبق این نظریه هیچ خوب یا بدی وجود ندارد و همه الگوهای رفتاری برای جامعه مفید هستند.
تنها نکته مهم این است که:
- افراد خود را بشناسند.
- نقاط قوت خود را بشناسند و به کار گیرند.
- نقاط ضعف خود را بپذیرند و در جهت بهتر شدن حرکت کنند.
سوال متداول شخصیت شناسی فردی
شخصیت شناسی فردی شاخهای از روانشناسی است که به بررسی الگوهای رفتاری، هیجانات، انگیزهها و ویژگیهای ذهنی افراد میپردازد. شناخت شخصیت خود و دیگران میتواند به برقراری روابط بهتر، مدیریت رفتار و دستیابی به اهداف فردی کمک کند. در این راستا، همواره سوالات متعددی در مورد شخصیت شناسی فردی مطرح میشود. در ادامه به 4 سوال متداول در این زمینه پاسخ خواهیم داد:
1. چه روشهایی برای شناخت شخصیت خود وجود دارد؟
روشهای مختلفی برای شناخت شخصیت خود وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
-
تستهای شخصیت: انواع مختلفی از تستهای شخصیت وجود دارد که با پاسخ دادن به سوالات یا انجام فعالیتهای مشخص، میتوان تا حدودی به ویژگیهای شخصیتی خود پی برد. البته، توجه داشته باشید که نتایج این تستها قطعی نیستند و باید با در نظر گرفتن سایر عوامل مورد تحلیل قرار گیرند.
-
خودآگاهی: با کمی تامل و توجه به رفتارها، واکنشها و الگوهای فکری خود، میتوانید به شناخت بهتر شخصیت خود دست یابید.
-
بازخورد دیگران: نظر افرادی که شما را به خوبی میشناسند (مانند اعضای خانواده و دوستان صمیمی) نیز میتواند در شناخت شخصیت شما موثر باشد.
-
دفترچه خاطرات: نوشتن منظم افکار و احساسات در یک دفترچه خاطرات، میتواند به مرور زمان الگوهای رفتاری و ویژگیهای شخصیتی شما را آشکار سازد.
2. آیا شخصیت افراد قابل تغییر است؟
شخصیت انسان تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند ژنتیک، محیط و تجربیات زندگی شکل میگیرد. در دوران کودکی، شخصیت تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیط اولیه شکل میگیرد. اما با گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض تجربیات جدید، شخصیت میتواند تا حدودی تغییر کند.
بنابراین، اگرچه تغییر اساسی شخصیت کار سادهای نیست، اما با تلاش و اراده و قرار گرفتن در موقعیتهای جدید، میتوان جنبههای خاصی از شخصیت را تقویت یا تعدیل کرد.
3. انواع تیپهای شخصیتی کدامند؟
مدلهای مختلفی برای طبقه بندی تیپهای شخصیتی وجود دارد. یکی از مدلهای شناخته شده، مدل MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) است که افراد را بر اساس 16 تیپ شخصیتی طبقه بندی میکند. این مدل بر اساس چهار بعد ترجیحی ادراک، قضاوت، گرایش و نگرش، افراد را دستهبندی میکند.
مدلهای دیگری مانند مدل پنج عاملی شخصیت (OCEAN) نیز وجود دارد که بر اساس پنج ویژگی اصلی شخصیتی یعنی برونگرایی، سازگاری، وظیفهشناسی، روان رنجوری و گشودگی به تجربه، افراد را توصیف میکند.
4. شخصیت شناسی فردی چه کاربردهایی دارد؟
شناخت شخصیت خود و دیگران میتواند کاربردهای متعددی در زندگی روزمره داشته باشد، از جمله:
-
برقراری روابط بهتر: با شناخت شخصیت خود و دیگران، میتوانیم شیوه ارتباطی مناسبتری را انتخاب کرده و روابط عمیقتری با اطرافیان خود برقرار کنیم.
-
مدیریت رفتار: شناخت شخصیت به ما کمک میکند تا نقاط قوت و ضعف خود را بشناسیم و رفتارهای خود را به گونهای مدیریت کنیم که به اهدافمان دست یابیم.
-
انتخاب شغل مناسب: با شناخت شخصیت خود، میتوانیم شغلهایی را انتخاب کنیم که با علایق، استعدادها و ویژگیهای شخصیتی ما همخوانی داشته باشند.
-
حل تعارضات: شناخت شخصیت طرف مقابل میتواند به حل تعارضات و درک بهتر رفتارهای دیگران کمک کند.
جهت مشاوره تلفنی در زمینه شخصیت شناسی فردی
از تلفن ثابت در سراسر کشور با شماره ۲۹۵۲_۹۰۷_۹۰۹ (بدون پیش شماره) تماس بگیرید
پاسخگویی از ۸ صبح تا ۱۲ شب حتی ایام تعطیل
و جهت مشاوره حضوری در تهران با شماره 44055462-021 تماس بگیرید