شب ادراری در کودکان | درمان فوری شب ادراری

شب ادراری در کودکان امری طبیعی محسوب می‌شود و تقریبا همه‌ی والدین حداقل یک بار با این مشکل دست و پنجه نرم کرده‌اند. کودکان از ۲ تا ۴ سالگی دستشویی رفتن را یاد می‌گیرند اما گاهی نمی‌توانند هنگام خواب خود را کنترل کنند.

این یادگیری گاهی ممکن است تا ۵ سالگی به طول بی‌انجامد. بعد از سن ۶ سالگی اکثر کودکان قادر خواهند بود ادرار خود را در طول شب نگه دارند اما برخی از آن‌ها ممکن است تا سن ۱۲ سالگی نیز دچار این امر طبیعی اما خجالت‌آور شوند.

لازم به ذکر است که دلیل بی‌اختیاری شبانه، کوتاهی در آموزش والدین در خصوص دستشویی رفتن، تنبلی کودک، مشکلات عاطفی یا رفتاری و اختلال در بدن کودک نیست.

با افزایش سن و رشد جسمی کودک شب ادراری نیز به مرور زمان از بین می‌رود. تنها در نیم الی یک درصد کل جهان افراد بالای ۱۸ سالی را داریم که با مشکل بی اختیاری شبانه دست و پنجه نرم می‌کنند.

شب اداری عوامل مختلفی دارد مانند عوامل ژنتیکی، عدم تعادل هورمونی، اضطراب، فشارروانی، ترس و… که هرکدام از این عوامل به گونه‌ای بر آن تاثیر می‌گذارند در ادامه هرکدام از این عوامل را شرح خواهیم داد.

انواع شب ادراری در کودکان

اگر کودک سه مرتبه در هفته به مدت حداقل ۳ ماه بی‌اختیاری ادرار داشته باشد آن کودک دچار شب ادراری است. شب ادراری در کودکان بسته به زمان وقوع آن به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

شب ارداری اولیه

کودکانی که از ابتدا دچار شب ادراری بوده‌اند و تا به حال نتوانسته اند اختیار خود را بدست بگیرند را از نوع شب ادراری اولیه (PNE) می‌نامند. این نوع شب ادراری به دلیل عدم تکامل و یا عدم رشد سیستم عصبی کودک می‌باشد. این کودکان نمی‌توانند پر بودن مثانه خود را در شب تشخیص دهند و از خواب بیدار نمی‌شود.

شب ارداری ثانویه

برخی کودکان می‌توانند کنترل خود را برای مدتی به دست بگیرند و دچار شب ادراری نشوند. با این شرط که این شرایط به مدت ۶ ماه برقرار باشد، این افراد در دسته‌ شب ادراری ثانویه (SNE) قرار می‌گیرند. این نوع شب ادراری می‌تواند نشان‌دهنده‌ یک مشکل زمینه ای و یا مشکلات عاطفی در کودک باشد.

عوامل موثر بر شب ادراری در کودکان

زمان در شب ادراری کودکان بسیار حائز اهمیت است زیرا که روند تکاملی به آهستگی طی می‌شود و با گذشت زمان و رشد سیستم عصبی و عضلات کودک این مشکلات نیز برطرف خواهند شد. شب اداری در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. در این مقاله تلاش بر این است تا خواننده را با این عوامل آشنا کنیم.

ژنتیک

ژنتیک یکی شایع ترین عوامل موثر در بی اختیاری در کودکان است. به طور مثال هنگامی که در خانواده ای اکثر اعضای خانواده پدری و یا مادی در سن خاصی به کنترل ادرار خود دست یافته اند و یا شب ادراری را در سنین نوجوانی تجربه کرده اند، اینکه فرزندان آنها نیز در همان سن بتوانند اختیار خود را بدست آورند امری طبیعی می باشد.

مثانه

برخی از کودکان ممکن است نسبت به هم سنان خود مثانه کوچک‌تری داشته باشند و یا عضلات مثانه ی آن‌ها دیرتر از بقیه کودکان قوی شود. این مسئله نیز باعث بی‌اختیاری شبانه در کودک می‌شود.

مشکلات هورمونی

یکی دیگر از عوامل شب ادراری در کودکان می‌تواند عدم تعادل هورمونی باشد. وازوپرسین هورمونی است که میزان ادرار را تنظیم می کند. ترشح وازوپرسین باعث جذب دوباره آب در کلیه شده و میزان آن بر حجم ادرار تاثیر مستقیم دارد. به این صورت که در نبود این هورمون بدن ادرار بیشتری را تولید می‌کند. عواملی که بر میزان ترشح وازوپرسین اثر دارند ژنتیک و مشکل عدم تعادل هورمونی ارثی، دیابت بی مزه و یا بیماری های کلیوی می‌باشد.
درمان این نوع شب ادراری به کمک قرص و یا اسپری های وازوپرسین انجام می‌شود. البته روش های دیگری نیز برای از بین بردن شب ادراری وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

یبوست

یبوست  هم می‌تواند عامل بی‌اختیاری شبانه در کودک باشد. هنگامی که کودک به یبوست مبتلاست  روده‌ای که پر شده است با فشار بر مثانه باعث بی اختیاری آن خواهد شد.

فشار های عاطفی

استرس‌ها و هیجانات روانی که کودک در طول زندگی خود با آنها مواجه می‌شود نیز ممکن است باعث ایجاد بی اختیاری در کودکان باشند. این استرس‌ها می‌توانند مثبت و یا منفی باشند. مثلا هیجان شروع مدارس، تولد یکی از دوستان و یا اعضای خانواده، استرس دیدن یک صحنه  دلخراش و یا مشاجره ای در خانواده از عواملی هستند که از لحاظ روانی بر شب بی اختیاری شبانه کودکان تاثیر می‌گذارند.

مشکلات خواب

مشکلات خواب در کودکان یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر شب ادراری در کودکان می‌باشد. اختلالاتی مانند آپنه‌ی خواب از این دست مشکلات است.

عفونت های ادراری

عفونت دستگاه مجاری ادراری موجب التهاب و تحریک مجاری ادراری شده و بر شب اداری  اثر میگذارد.

دیابت کودکان

کودکان دیابتی به دلیل اختلال در تنظیم قند خون خود در پی افزایش قند خون در خواب که موجب تولید بیشتر ادرار می‌شود دچار بی اختیاری شبانه خواهند شد.

تاثیرات روانی شب ادراری بر کودکان

شب ادراری اثرات بسیار زیادی را بر روی روان کودک می‌تواند داشته باشد. ممکن اسن برخی از شما هنوز هم خاطرات دوران کودکی خود را که از این مسئله ناشی شده است را به یاد داشته باشید و با یادآوری خاطرات، آن حس‌ها را دوباره تجربه کنید.
بی‌اختیاری شبانه در کودکی باعث خجالت زدگی، کاهش اعتماد بنفس، ایجاد حس شرمندگی در کودکان می‌شود. همچنین می‌تواند بر روابط اجتماعی کودک نیز تاثیر گذار باشد. مثلا در خانواده های بزرگ که کودکان هم سن دارند و یا در ارتباط با دوستان نزدیک کودکان از والدین خود می‌خواهند که شب را کنار هم سپری کنند. شب ادراری در کودکان می‌تواند باعث شود خود کودک و یا والدین از قرار گرفتن در چنین موقعیت هایی خودداری می‌کنند.

کودکانی که شب ادرادی را تجربه می‌کنند همیشه نگران هستند که دوستان و هم سن و سال‌هایشان آن‌ها را به تمسخر بگیرند و یا احساس متفاوت بودن و ترد شدگی را تجربه کنند‌. رفتار والدین با این کودکان بسیار حائز اهمیت است. والدین با عصبانی شدن و یا حس نا امیدی از کودک باعث تشدید حس گناه و شرمندگی در کودک خود می‌شوند. این رفتار‌های والدین می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب، افسردگی، جدا شدن کودک از همسن و سال‌های خود و یا پرخاشگری و رفتار های هیجانی در کودک شود.

نکته جالب توجه در مورد شب ادراری در کودکان، چگونگی رفتار والدین با کودک است. اگر کودک شما هم به شب ادراری مبتلا است، برای اینکه بتوانید رفتار مناسب را در این شرایط با فرزند خود داشته باشید، از مشاوره تلفنی کارشناسان ما غافل نشوید.

رفتار‌های مناسب با کودکان مبتلا به شب ادراری

رفتار درست با کودکانی که شب ادراری دارند یکی از مهمترین وظایف والدین و یا سرپرستان کودک است زیرا که تاثیر عمیقی بر روح و روان کودک خواهد گذاشت.
نقش اصلی والدین، حمایت از فرزند خود است. آن‌ها باید این نقش را همواره به یاد داشته باشند و کودک را درک و حمایت کنند. به هیچ وجه نباید کودک را در این موارد سرزش و یا شرمنده کرد زیرا کودک خود به خود با این احساس شرمندگی درگیر است و با حس آن از طرف والدین شرم و گناه درون کودک افزایش می‌یابد. والدین باید مهربانانه و بدون عصبانیت و با ایجاد حس امنیت به کودک بگویند که این یک مسئله ای رایج و طبیعی‌ است و هر کودکی ممکن است این مسائل را تجربه کند و او تنها کودکی نیست که دچار شب ادراری شده است.

لازم به ذکر است که شب ادراری در کودکان بالای ۶ سال باید بررسی شود. در ای مرحله روان پزشک بسته به نوع شب ادراری، ایجاد الگوهای رفتاری مناسب، رفتار درمانی و یا در مواردی استفاده از دارو را توصیه می‌کند.

روش های کنترل و درمان شب ادرادی کودکان

همان طور که گفته شد شب اداری امری شایع است و به مرور زمان و رشد کودک و قوت گرفتن عضلاتش، این مشکل از بین می‌رود. اما در مواردی که کودک بالای شش سال سن دارد بهتر است هر چه زودتر این مشکل پیگیری و درمان شود تا تاثیر مخربی بر روان و ارتباطات کودک در آینده نگذارد.

چند نمونه از تفکرات والدین در خصوص شب ادراری کودکان

برخی از بزرگتر‌ها دلیل شب ادراری در کودکان را خواب عمیق کودک می‌دانند. امروزه با پیشرفت علم ثابت شده است که خواب عمیق هیچ ارتباطی به شب ادراری کودک ندارد.

عده‌ای این مشکل را تاثیر گرفته از عدم تربیت صحیح و یا مشکلات روانی کودک می دانند که باز هم تفکری اشتباه و ناشی از عدم علم کافی است.
تا این جا به بررسی دلایل اصلی شب ادراری در کودک پرداختیم. حال به رفتار‌های مناسبی که والدین این کودکان می‌توانند داشته باشند اشاره خواهیم کرد.

تاثیر رفتار درمانی در شب ادراری

• رژیم غذایی بخش مهم زندگی هر فرد است. والدین می‌توانند با ایجاد یک رژیم غذایی مناسب برای کودک، جلوگیری از مصرف کافئین، چای، نوشابه و فست فود به رفع این مشکل در کودک کمک کنند.
• والدین باید در طول روز با دادن مایعات زیاد به کودک نیاز آن را به مایعات بر طرف کرده و حداقل یک تا سه ساعت قبل خواب از دادن مایعات جلوگیری کنند. این مورد شامل هندوانه، بستنی و میوه های آب‌دار نیز خواهد بود.
• ضروری است که تخلیه کامل ادرار باید به کودک آموزش داده شود. کودک را حتما قبل از خواب به دستشویی برده و در صورت تشنگی در طول شب، مقداری آب در حد رفع تشنگی به او داده شود. همچنین می‌توان ساعتی در شب را مشخص کرد و در آن ساعت کودک را بیدار کرده و به دسشویی برد.
• ورزش نیز تاثیر به سزایی در درمان شب ادراری در کودکان دارد. ورزش کردن در کودکان علاوه بر تاثیرات مثبتی که در سلامت کودک دارد، عضلات لگل و شکم را تقویت کرده و باعث جلوگیری از بی اختیاری می‌شود.

در نهایت امر خانواده باید محیطی آرام و به دور از استرس و تنش را برای فرزند خود ایجاد کند. والدین می‌توانند با خواندن داستان های آرامش بخش قبل از خواب به کودک حس امنیت و آرامش داده و به کاهش اضطراب او کمک کنند.

در صورتی که با رعایت این مسائل همچنان کودک دچار شب اداری باشد و یا این بی‌اختیاری در روز نیز تکرار شود، باید به پزشک مراجعه نمود. البته این در صورتی است که کودک به مدت سه ماه حداقل هفته ای سه بار دچار شب ادراری شود.
همچنین در مواردی که کودک دچار عفونت گوارشی و یا دیابت باشد، حتما بابد تحت نظر پزشک دارو مصرف کند. بهترین پزشک برای درمان این مشکل دکتر متخصص اورولوژی کودکان می‌باشد.

درمان های سنتی شب ادراری در کودکان

برخی از والدین درمان های سنتی را برای درمان شب ادراری بهتر می‌دانند. آن‌ها از ماساژ بدن کودک با روغن های گرم و استفاده از مواد غذایی با طبع گرم مثل عسل، کشمش، گردو، ترکیب دارچین با غذا و حذف غذاهایی با طبع سرد مثل لبنیات، ماهی، ترشیجات و غیره سعی در درمان شب ادراری در کودک خود دارند.

مشاوره تلفنی کودک در مجموعه دکتر ذهن

دکتر ذهن یک مجموعه روانشناسی است که در زمینه روانشناسی کودک، خانواده، روانشناسی فردی، روانشناسی اجتماعی، شخصیت شناسی، خانوادگی و زناشویی، تحصیلی و مهاجرت فعالیت می‌کند. هدف ما یاری رساندن به تمامی افرادی است که در زندگی خود با مشکلی مواجه شده‌اند.

اگر شما هم کودکی دارید که عادات نامناسبی دارد یا به روانشناسی کودک علاقه مند هستید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این مرکز و بهره‌مند شدن از مشاوره‌های کارشناسان توانمند مجموعه دکتر ذهن با شماره‌های ما در تماس باشید.