طرحواره شکست یعنی چه؟ چگونه آن را درمان و از بین ببریم؟

طرحواره شکست یکی از انواع طرحواره ها می باشد که افرادی که دارای این نوع طرحواره هستند معمولا در کارها و موفقیت هایشان احساس ناکامی یا شکست می کنند. این افراد بر این باورند که از دیگران همواره عقب بوده و یا به اندازه آنها باهوش و موفق نمی باشند. همچنین در مواقعی که به موفقیت و یا کار ارزشمندی دست می یابند، آن را بی اهمیت و کوچک می شمارند. حتی ممکن است افرادی که بصورت افراطی در زندگی خود تلاش کرده و به دنبال موفقیت می باشند نیز دارای طرحواره شکست باشند. از دیگر نشانه های داشتن این طرحواره اهمال کاری و تلاش نکردن برای کارها و موفقیت ها می باشد. در این مقاله به بررسی نشانه ها و درمان طرحواره شکست می پردازیم.

بیشتر بدانید : طرحواره اطاعت چیست؟ برای درمان چگونه با آن روبرو شویم؟

ریشه های شکل گیری طرحواره شکست به چه صورتی است؟

معمولا افرادی که دارای طرحواره شکست می باشند، در گذشته دارای والدینی مقایسه گر و ایراد گیر بوده که مدام از دستاوردهای دیگران تمجید و تعریف کرده و فرزندشان را مقایسه می کردند. همچنین انتظار بیش از اندازه داشتن از فرزند خود و در معرض قرار دادن او برای انجام کارهای خارج از توانش نیز از جمله ریشه های شکل گیری این طرحواره می باشد. این والدین ممکن است در کودکی فرزندشان مدام او را بابت اینکه از عهده کاری بر نمی آید، سرزنش کرده و به او در این زمینه غر زده اند.

همچنین وجود والدینی موفق در زمینه های تحصیلی، شغلی و یا ورزشی باعث می شود که فرزند آنها، از خود سطح انتظار بیشتری پیدا کرده و مدام خود را با والدینش مقایسه نماید. این موارد باعث شده تا فرزند به موفقیت رسیدن برایش کاری سخت و غیر ممکن شده و همواره از شکست ترسیده و یا باعث شده تا کلا دست از تلاش بر دارد.

سبک های واکنش به طرحواره شکست در افراد به چه صورتی است؟

1. تسلیم : در این شیوه از طرحواره شکست فرد هیچ اعتقادی به موفق شدن نداشته و حتی در صورت موفقیت در زمینه ای آن را کوچک شمرده و یا آن را مسخره می کنند. افراد در این حالت در پی نادیده گرفتن کارهایشان و یا بی ارزش شمردن آن می باشند. این موضوع کم ارزش شمردن جزئی از باور آنها بوده و صرفا از روی تعارف نمی باشد.

2. اجتناب : در این سبک از طرحواره شکست، فرد موفق شدن و یا نشدن در کاری برایش ارزش نبوده و اگر شاغل باشد، دچار اهمال کاری و انجام ندادن کارهایش می شود. در این حالت ممکن است فرد برای موفقیت هایش تلاش نکرده و یا خوشحالی داشتن برای این موضوع را بی اهمیت و بی ارزش بداند.

3. جبران افراطی : در این سبک از طرحواره شکست فرد برای موفق شدن در هر کاری دست به تلاش و رقابت بی اندازه و بی پایانی زده و دائم خود را به سختی می اندازد. اما هرگز به احساس موفقیت و رضایت دست پیدا نمی کند، حتی اگر به آن دست یابد.

نشانه های طرحواره شکست چه می باشد؟

نشانه هایی زیر که مربوط به طرحواره شکست می باشد، اما نیازی نیست تا فرد همه این نشانه ها را داشته باشد، همچنین وجود یک نشانه نیز به منزله داشتن طرحواره شکست در فرد نبوده و به همین دلیل نیاز است تا در این زمینه حتما با یک مشاور و روانشناس صحبت شود.

این افراد در زندگی خود پر از کارهای نصفه و نیمه بوده و برای هر مهارتی مانند ورزش، زبان، آشپزی و غیره، تا یک قدمی موفقیت رفته و سپس آن را رها می کنند. ممکن است در کلاس های مختلفی ثبت نام کرده ولی بیش از چند جلسه آن را ادامه نداده و سپس رها نمایند.

برای پیشرفت و ارتقای شغلیشان تلاش نمی کنند و حتی در مواقعی شغل هایی پایین تر از تحصیلات و تواناییشان انتخاب می کنند. علت این کار این است که خود را شایسته و لایق پیشرفت نمی دانند.

ممکن است این افراد در سر کار بی حوصله بوده و انگیزه ای برای پیشرفت در کارشان نداشته و تنها وظایف تعیین شده برایشان را انجام می دهند.

در مورد موفقیت هایشان اغراق داشته و آن را مدام برای دیگران تعریف می کنند.

در مسائل شغلی، مهارتی و یا تحصیلی، به شدت رقابتی بوده و این رقابت به دلیل احساس نیاز و کمبودشان می باشد و به همین دلیل برنده شدن برایشان بسیار مهم و حیاتی است.

خود را فردی بی فایده و بدرد نخور تلقی کرده و حتی افرادی که پایین تر از خود و کم تجربه تر از خود می باشند را مستحق پیروزی می دانند.

بیشتر بدانید : طرحواره ایثار چیست؟ برای درمان چگونه با آن روبرو شویم؟

درمان طرحواره شکست به چه صورتی است؟

برای تشخیص و درمان طرحواره شکست نیاز است تا حتما به طرحواره درمانگر و روانشناس مراجعه کرده تا بتوانید این موضوع را در خودتان با کمک متخصص تشخیص داده و برای درمان آن راهکارهای موثر و مفید ارائه شده را انجام دهید. این موضوع را جدی بگیرید و به پیگیری آن بپردازید چرا که به دلیل نوع فرزند پروری که در فرهنگ جامعه ما وجود دارد، این طرحواره بسیار رایج می باشد. روانشناس و طرحواره درمانگر به شما کمک کرده تا استعداد های خود را شناخته و آنها را به درستی بکار گرفته و از آن استفاده نمایید. همچنین از شکست هایتان درس گرفته و احساس بازنده بودن نکرده و در کنار آن برای موفقیت هایتان حس خوشایند و مطلوبی را تجربه نمایید. برای درمان طرحواره شکست نیاز است تا این موارد را انجام دهید :

از صحبت کردن با افرادی که شما را نا امید و یا دلسرد می کنند دوری نمایید.

هدف های خود را به قدم ها و بخش های کوچک تری تقسیم کرده و زمانیکه هر بخش را می گذرانید آن را برای خود ارزشمند دانسته و برای موفقیت بدست آمدتان جشن بگیرید.

لیستی از افراد موفقی که در اطراف خود احساس می کنید تهییه کرده و درباره آنها واقعیت سنجی کرده و این موضوع را بررسی نمایید که آیا واقعا آنها از شما جلوتر می باشند؟ شما چقدر به تلاش نیاز دارید تا به این درجه از موفقیت برسید؟