طرحواره بازداری هیجانی چیست؟ چگونه آن را کنترل و درمان کنیم؟

طرحواره بازداری هیجانی یکی از انواع 17 نوع طرحواره می باشد که فرد در آن جلوی بروز احساس و بیان احساسات خود را گرفته و برون ریزی نمی کند. در افراد دارای طرحواره بازداری هیجانی معمولا ابراز شادی، خوشحالی، غم و ناراحتی و یا هر نوع حس دیگری در آنها به سختی صورت گرفته و سعی در پنهان کردن احساسات خود دارند. مقدار کمی از بازداری هیجانی در موقعیت های مختلف زندگی بسیار طبیعی و نرمال می باشد، اما در زمان هایی که این بازداری هیجانی به شکل زیادی دیده شده و منجر به بروز مشکلات بالایی در شخصیت، افکار و رفتار فرد می شود، به شکل یک طرحواره ناسازگار در او بروز پیدا می کند.

بیشتر بدانید : طرحواره استحقاق چیست؟ چگونه با آن روبرو شویم؟

طرحواره بازداری هیجانی چیست؟

مفهوم بازداری هیجانی یعنی حالتی که فرد جلوی بروز احساسات و برون ریزی های خود را گرفته و اجازه جاری شدن احساساتش را نمی دهد. در واقع در افرادی که دارای طرحواره بازداری هیجانی می باشند، معمولا بروز خوشحالی یا ناراحتی در آنها سخت بوده و سعی می کنند تا به گونه ای احساسات درونیشان را پنهان نمایند. در طرحواره بازداری هیجانی، فرد به شکل افراطی به جلوگیری از احساسات و ارتباطاتی که به شکل ناخود آگاه در فرد شکل می گیرد، می پردازد. فرد در این حالت به یک نوع خویشتن داری خود خواسته مبتلا بوده که باعث جلوگیری از بروز هیجانات و احساسات او می شود. طرحواره بازداری هیجانی معمولا در پی ترس داشتن و یا تلاش برای از دست ندادن و طرد نشدن از سمت افراد دیگر می باشد و یا نداشتن احساس شرم برای کنترل تکانه های شخصی بروز پیدا می کند. بنابر این افرادی که دارای طرحواره بازداری هیجانی می باشند معمولا اشخاص بی احساس و بی عاطفه شناخته می شوند.

نشانه های افراد دارای طرحواره بازداری هیجانی چه می باشد؟

از حرف زدن درباره احساسات و هیجانات خود به شدت اجتناب کرده و از آن گریزان می باشند. این افراد در محدوده هیجانی معینی زندگی کرده و در این حالت جلوی هیجانات و احساسات خود را می گیرند.

این افراد از نظر عاطفی بی تفاوت بوده و برای کنترل رفتارهای پرخاشگرایانه خود تلاش می کنند.

این افراد خویشتن داری را جایگزین صمیمیت کرده و رابطه خود را بر پایه خویشتن داری بنا می کنند.

آنها ترس از این دارند که در صورت بروز هیجانات خود، کنترلشان را از دست داده و یا با طرد و رها شدگی روبرو شوند.

از آنجایی که درگیر کنترل هیجانات و جلوگیری از آن می باشند، معمولا فراموش می کنند که رفتار طبیعی و عادی از خود بروز داده و همچنین قادر به تفریح کردن نیز نمی باشند.

آنها در بیان احساساتی مانند خشم، خوشحالی، عشق، دوست داشتن و بر انگیختگی جنسی دچار بازداری هیجانی بوده و توانایی بیان احساسات خود را ندارند.

این افراد بر روی عقلانیت تاکید زیادی داشته و این کار را بصورت افراطی انجام می دهند.

به دلیل اینکه خشم خود را بروز نمی دهند، معمولا نسبت به دیگران دلخور و ناراحت هستند.

معمولا این افراد وارد رابطه عاشقی با افراد هیجانی و تکانشی شده و از این طریق احتمال بروز خود انگیختگی و ظهور کودک درونشان بیشتر می شود.

بیشتر بدانید : مهر طلبی چیست؟ چگونه آن را حل کنیم؟

ریشه های شکل گیری طرحواره بازداری هیجانی چه می باشد؟

داشتن خانواده بسیار سختگیر : در مواقعی که کودک در خانواده ای سختگیر و با قوانین سختگیرانه بزرگ شده است و اجازه بروز هیجانات واقعی خود را نداشته است، زمینه شکل گیری طرحواره بازداری هیجانی در او بالا می رود.

سرکوب کردن احساسات : فردی که در زمان کودکی احساساتش از سوی دیگران نادیده گرفته شده و یا سرکوب شود، در بزرگسالی احتمال شکل گیری این طرحواره در او بالا می رود. همچنین مسخره شدن و یا نادیده گرفتن شدن احساساتی مانند غم، شادی و غیره منجر به بروز طرحواره بازداری هیجانی می شود.

ترس از بیان کردن نیازها و خواسته ها : در افرادی که در زمان کودکی خود ترس از بروز هیجانات و نیازهای خود داشتند و یا به دلیل نادیده گرفتن شدن آنها، امکان بروز این موارد را نداشتند، دارای طرحواره بازداری هیجانی در بزرگسالی شده اند.

درمان طرحواره بازداری هیجانی به چه شکلی امکان پذیر است؟

طرحواره درمانی برای درمان بازداری هیجانی موثر بوده و در آن طرحواره درمانگر ابتدا به بررسی ریشه شکل گیری این طرحواره در کودکی و شناخت هیجانات بیمار می پردازد، سپس درمانگر به مرور بیمار را به سوی بیان کردن احساسات و هیجاناتش سوق داده و از کنترل کردن آنها دور می کند. در این حالت بیمار میزان سودمندی و فایده بروز هیجانات خود را فهمیده و تلاش می کند که با طرحواره خود مقابله نماید. درمانگر در درمان این طرحواره سعی بر این داشته تا مانند والدین فرد عمل کرده و مسیر الگوهای اشتباه شکل گرفته شده در بیمار را اصلاح نماید. در کنار آن بیمار نیز یاد می گیرد که پیامدهای بروز هیجانات خود را سنجیده و بر اساس آنها عمل نماید. هدف از درمان طرحواره بازداری هیجانی این نیست تا بیمار را به فردی هیجانی و تکانشی تبدیل کنیم، بلکه تنها بیمار را به شناخت هیجانات خود و تلاش برای بروز و ارزیابی آن، سوق می دهند.

طرحواره درمانی، مسیر درمانی بلند مدتی بوده که نیاز به تلاش بیمار و پیگیری جلسات درمانی داشته که در آن فرد با کمک تمرین های ارائه شده از سوی درمانگر، روند درمان و همچنین مسیر آن را به سمت کاهش میزان اثر آن طرحواره در زندگی فرد می برد. کم شدن میزان اثرگذاری طرحواره در زندگی فرد باعث شده تا شرایط زندگی و دیدگاه او نسبت به موضوعات، تغییرات محسوسی نماید.