طرحواره ایثار چیست؟ برای درمان چگونه با آن روبرو شویم؟

طرحواره ایثار یکی از 11 نوع طرحواره ای می باشد که توسط جفری یانگ مطرح گردیده است، البته امروزه طرحواره ها را به 18 نوع تقسیم بندی می کنند و طرحواره ایثار یکی از طرحواره های تاثیرگذار در زندگی هر کدام از ما می باشد. ایثار و فداکاری به نوبه خود بد نمی باشد، اما در زمانیکه به شکل افراطی صورت بگیرد و منجر به نادیده گرفتن شدن خودمان شود، می تواند آسیب هایی را برایمان به همراه داشته باشد. در این مقاله به بررسی طرحواره ایثار و نقش آن در زندگی افراد می پردازیم.

بیشتر بدانید : چگونه با دیگران یک ارتباط موثر داشته باشیم؟

طرحواره ایثار چیست و چه نشانه هایی دارد؟

طرحواره ایثار به معنی توجه افراطی به خواسته ها و نیازهای دیگران می باشد که فرد حاضر است در هر صورتی پاسخگوی نیازهای دیگران بوده و نیازهای خود را نادیده می گیرد. طرحواره ها در زمان کودکی و با توجه تامین شدن و یا نشدن نیازهای اساسی ما در آن دوران در ما شکل می گیرند. در واقع طرحواره ها مانند یک الگو در ذهن ناخودآگاه ما شکل گرفته و پاسخی به موقعیت های هیجانی و شرایط مختلف می باشند که می توانند باعث یک روند و الگوی تکراری در زندگی ما شوند. به عنوان مثال افرادی که دارای طرحواره ایثار می باشند، خدمت کردن و کمک کردن افراطی به دیگران را از کودکی یاد می گیرند، البته این نکته را در نظر داشته باشید که این حالت بصورت افراطی بوده و به گونه ای می باشد که شخص به خود و نیازهایش توجه نکرده و دیگران را در الویت قرار می دهد.

آگاهی داشتن از نشانه های طرحواره ایثار به شما کمک می کند که متوجه شوید که آیا این طرحواره در شما وجود دارد یا نه، همچنین در درمان و کنترل طرحواره ایثار نیز موثر می باشد. از نشانه های طرحواره ایثار در افراد به موارد زیر میتوان اشاره کرد :

فدا کردن نیازهای خود برای پاسخ دادن به نیازهای دیگران. افراد دارای طرحواره ایثار معمولا افراد غریبه و نیازهایشان را به نیازهای خود و خانواده اش الویت قرار می دهد.

افراد دارای طرحواره ایثار به هر قیمتی حاضر به ایثار و فداکاری می باشند. به عنوان مثال اگر از آنها پولی بخواهید قرض بگیرید، حتی اگر آن پول را برای نیازهای خودشان کنار گذاشته باشند، آن را به شما می دهند.

از دیگر ویژگی های این افراد داشتن مسئولیت پذیری افراطی نسبت به دیگران می باشد و افراد دارای طرحواره ایثار معمولا بدون اینکه از آنها درخواست کمک بشود، به دیگران کمک می کنند و برای رفع نیاز افراد هر اقدامی را انجام می دهند.

این افراد معمولا در هنگام بیماری و مریضی خودشان به دیگران اجازه نمی دهند تا به آنها کمک نمایند و معمولا دارای علائم بیماری مانند سردرد، درد معده، روده و خستگی می باشند.

این افراد با اینکه در ظاهر از دیگران انتظار پاسخگویی و یا جبران محبتشان را ندارند اما در واقع از اینکه محبت آنها را نبینند و یا پاسخ ندهند، ناراحت می شوند. در واقع نیاز اصلی افراد دارای طرحواره ایثار دیده شدن و جلب محبت می باشد.

افراد دارای طرحواره ایثار در بیان خواسته های خود به دیگران کوتاهی کرده و نیازهایشان را مطرح نمی کنند. همچنین آنها شنونده های خوبی بوده که دیگران با این افراد بصورت مداوم درد و دل کرده و یا از آنها کمک می خواهند.

این افراد دارای دوستان زیادی بوده و اطرافیان از ابراز محبت و حمایت آنها لذت برده و استفاده می کنند.

ریشه های شکل گیری طرحواره ایثار در افراد به چه دلایلی می باشد؟

طرحواره ایثار همانطور که گفتیم در زمان کودکی و در جریان پاسخ های محیطی شکل می گیرد. از جمله علت های شکل گیری این طرحواره به موارد زیر میتوان اشاره کرد :

انتظار زیاد داشتن از کودک : والدینی که از کودک انتظارات زیادی داشته و او را در هر زمینه پاسخگو و کمک کننده قرار می دادند، زمینه شکل گیری طرحواره ایثار را در کودک فراهم کرده اند.

توجه گرفتن : در مواقعی که کودک این موضوع را یاد می گیرد که تنها از طریق برآورده کردن نیازهای دیگران مورد توجه و دوست داشتن قرار می گیرد، در بزرگسالی نیز از این طریق نیازهای دیگران را برطرف می کند.

اهمیت ندادن والدین به نیازهای کودک : در مواقعی که نسبت به نیازهای کودک والدین بی توجه و بی اهمیت می باشند، کودک سعی می کند تا با در خدمت بودن آنها و یا جلب توجه کردن از این طریق، بی اهمیتی آنها را جبران نماید.

تشویق والدین به ایثارگری : والدینی که بصورت مداوم کودک را به اهمیت ندادن به خواسته های خود و مقدم شمردن خواسته های دیگران تشویق می کنند، طرحواره ایثار را در کودک شکل می دهند.

مسئولیت پذیری اجباری در زمان کودکی : در مواقعی کودک به دلایلی مانند مریضی والدین، فوت یکی از آنها و یا مشغله های کاری والدین مجبور به مراقبت از خواهر و یا برادر خود می شود، طرحواره ایثار در او شکل می گیرد.

بیشتر بدانید : در جلسات روانکاوی چه مواردی بررسی می شود؟

درمان طرحواره ایثار

روان درمانی و کمک گرفتن از تکنیک های طرحواره ها، از مهمترین روش هایی که به کم شدن طرحواره ایثار در فرد کمک می کند. تکنیک هایی در این زمینه وجود داشته که تنها در اتاق درمان قابل اجرا بوده و می تواند برای تعدیل طرحواره ها بسیار موثر باشد.

دوری از افرادی که طرحواره ایثار را در شما تقویت کرده و به شکلی به دنبال سو استفاده از شما می باشند.

تقویت هنر نه گفتن در مواقعی که خواسته و یا درخواست غیر معقولی از شما شده است و یا خواسته و کار شما در الویت است.