پارانوئید چیست؟ چگونه آن را تشخیص دهیم؟ + شیوه درمان قطعی

پارانوئید یک نوع اختلال شخصیت می باشد که در آن افراد دارای این نوع اختلال نمی توانند به راحتی و بصورت طبیعی به دیگران اعتماد کرده و نسبت به آنها قضاوت نابه جا و نادرستی را دارند. افراد دارای اختلال پارانوئید فکر می کنند که دیگران رفتارهایی تهدید آمیز، همراه با آسیب و یا سو استفاده از آنها داشته و در واقع آنها نمی پذیرند که این احساسات و افکار منفی را نسبت به دیگران دارند. اختلال پارانوئید عموما در افراد جوان قابل مشاهده بوده و گاهی آنها آنقدر به دیگران نامطمئن و بی اعتماد می باشند که در خصوص احساساتشان با آنها صحبت نمی کنند. این اختلال منجر به بی اعتمادی و داشتن سوظن بی دلیل به دیگران شده و بر این باورند که دیگران سعی در آسیب، تهدید و یا تحقیر آنها دارند. در این مقاله درباره علائم افراد پارانوئید و نحوه درمان آن صحبت کرده تا بیشتر با این نوع اختلال آشنا شوید.

بیشتر بدانید : مشکلات زندگی با افراد دارای اختلال شخصیت

نشانه های افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید چه می باشد؟

علائم افرادی که به پارانوئید دچار هستند شامل موارد زیر می باشد :

• بی اعتمادی و داشتن شک به دیگران که به شکل های مختلفی نشان داده می شود
• شک داشتن و مشکوک بودن به اینکه افراد دیگر در حال سو استفاده از آنها بوده و یا قصد آسیب و یا فریب دادن او را دارند
• داشتن شک های بی دلیل نسبت به افراد جامعه و یا دوستان و خانواده
• نداشتن تمایل به اعتماد کردن به دیگران بخاطر داشتن ترسی که با خود به همراه دارند
• داشتن واکنش هایی همراه با عصبانیت و پرخاشگری
• داشتن شک های بی دلیل و بصورت مکرر نسبت به شریک جنسی و یا عاطفی خود

این اختلال دارای علائمی مشابه شخصیت مرزی و اسکیزوفرنی می باشند که برای تشخیص دقیق باید حتما زیر نظر روانشناس علائم فرد مورد بررسی قرار گیرد.

به چه علتی اختلال شخصیت پارانوئید در فرد ایجاد می شود؟

علت ابتلا به پارانوئید ناشناخته بوده و تنها محققان در این زمینه بر این باور می باشند که ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و محیط منجر به ایجاد این اختلال در فرد می شود. همچنین پارانوئید بیشتر در خانواده هایی که دارای سابقه اسکیزوفرنی و اختلال هذیانی می باشند، وجود دارد. در کنار آن تروماهای دوران کودکی مانند آزار جسمی یا جنسی نیز می تواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد. از جمله دلایل ایجاد اختلال پارانوئید به موارد زیر میتوان اشاره کرد :

• جدایی و یا طلاق والدین
• زندگی کردن در خانواده فقیر
• ازدواج نکردن
• تروماهای دوران کودکی
• داشتن سابقه خانوادگی

اختلال پارانوئید می تواند در ابتدا در کودکی و یا دوران نوجوانی در فرد ظاهر شود ولی در بزرگسالی و در ابتدای جوانی علائم آن به خوبی قابل مشاهده می باشد. افرادی که دارای این اختلال می باشند، از تنهایی و انزوا رنج می برند و دارای روابط اجتماعی ضعیفی هستند. همچنین این اختلال بیشتر در آقایان قابل مشاهده بوده و شواهدی در این زمینه وجود دارد که اختلال پارانوئید در افرادی که دارای اسکیزوفرنی می باشند، بیشتر است.

بیشتر بدانید : اختلال شخصیت اسکیزوئید

درمان اختلال شخصیت پارانوئید به چه صورت است؟

برای درمان اختلال شخصیت پارانوئید، روش های موثری وجود دارد که از جمله آنها دارو درمانی و روان درمانی می باشد. اما در طول درمان افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید ممکن است نسبت به سلامت درمانگر خود شک داشته و همین موضوع روند درمان را دشوار می کند. در افرادی که دارای بدگمانی مزمن می باشند، ممکن است نسبت به درمان اقدامی نکرده و این در حالی است که مصرف دارو و برخی از درمان ها برای آنها مفید می باشد.

اما نکته مثبت درباره اختلال شخصیت پارانوئید این می باشد که درمان آن می تواند با موفقیت پیش رفته و البته این موضوع به میزان همکاری و پذیرش فرد در طول درمان نیز بستگی دارد. معمولا افراد دارای پارانوئید این تصور را دارند که رفتارهای آنها کاملا عادی و نرمال بوده و برای آنها توجیه دارند. اما شرکت کردن در جلسات روان درمانی و کمک گرفتن از مشاوره برای افرادی که تمایل به درمان دارند می تواند مفید واقع شود. در طول این جلسات فرد یاد می گیرد که به چه صورتی با دیگران ارتباط برقرار کرده و با این اختلال کنار بیاید. در ادامه به درمان های رایج در زمینه اختلال شخصیت پارانوئید می پردازیم.

دارو درمانی : مصرف داروهای مناسب برای این اختلال می تواند مفید باشد بویژه اگر فرد دارای پارانوئید، علائمی مربوط به اضطراب و افسردگی را نیز تجربه نماید. در واقع بیشتر داروهایی که جهت درمان پارانوئید می باشند، ضد اضطراب بوده و برای از بین بردن افکار مربوط به هذیان نیز از داروهای ضد روان پریشی استفاده می شود. اما این نکته را توجه داشته باشید که این داروها باید زیر نظر پزشک و یا روانپزشک تجویز شده و مطابق با نشانه های اختلال فرد تجویز شود.

روان درمانی : از درمان های موثر برای اختلال شخصیت پارانوئید، روان درمانی می باشد که بر روی مهارت هایی مانند همدلی، اعتماد، عزت نفس، ارتباط، روابط اجتماعی و مهارت های ارتباطی فرد متمرکز بوده و بر روی آن کار می کند. درمان شناختی رفتاری یا CBT که یکی از انواع روان درمانی می باشد، به بیمار کمک کرده تا افکار و احساساتی که بر روی رفتار او تاثیرگذار است را درک نماید. همچنین در طول دوره درمان نیز فرد یاد می گیرد که چگونه الگوهای فکری مخرب و یا مزاحمی که تاثیر منفی بر روی رفتار او دارند را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد. کمک گرفتن از روانشناس و جلسات روان درمانی برای درمان این اختلال شخصیت می تواند بسیار موثر و مفید باشد.