بهترین مشاوره و راهنمایی پرورش کودکان استثنایی

کودکان استثنایی از نظر ویژگی‌های فیزیکی یا توانایی یادگیری با دیگر کودکان جامعه چه سنین بالا و چه سنین پایین به حدی تفاوت دارند که برای بهره‌بندی کامل از تحصیل، نیاز به خدمات آموزشی تخصصی یا تحصیلات فیزیکی متفاوتی دارند.

به همین دلیل بهترین مشاوره و راهنمایی پرورش کودکان استثنایی برای والدین این کودکان بسیار مهم بوده و باید به دنبال یک مشاوره متخصص باشند.

واژه استثنایی اغلب در جامعه بیشتر از زبان متخصصان پزشکی و روانشناسی استفاده می‌شود و شامل کودکانی می‌شود که عملکردی متفاوت دارند.

این کودکان برای دستیابی به حداکثر پتانسیل خود نیازمند برنامه درسی و آموزشی متفاوتی هستند همچنین کودکانی که مشکلات یادگیری دارند یعنی اختلالات جسمی یا حسی یا مشکلات رفتاری که نیازمند اصلاح روند آموزش برای کمک به یادگیری آنها است.

اما مشاوره کودکان استثنایی چه فایده‌ای دارد؟ یک کودک استثنایی ی در خانواده‌ای رشد می‌کند بسیاری از اعضای خانواده ‌ترین لحظه‌های زندگی را می‌گذرانند.

زمانی که در یک مرکز درمانی یا بالینی والدین به ویژه مادر را با این واقعیت آگاه می‌کنند که فرزند آنان به عنوان یک فرد استثنایی است.

به آن مادر می‌گویند کودک در تمام طول عمر خود با مشکلات شناختی، اجتماعی و روانشناختی دست به گریبان خواهد بود برای بسیاری از خانواده‌ها رویارویی با این واقعیت که عضو جدید یک کودک استثنایی است ناگهانی یا تدریجی خواهد بود.

در هر حال تولد و حضور چنین کودکی می‌تواند به همراه خود مشکلات جدیدی را برای والدین و دیگر اعضای خانواده به دنبال داشته باشد. یکی از راه‌های کاهش مشکلات والدین، استفاده از خدمات روانشناسی کودک است که آنها را در رو به برو شدن با مشکلات راهنمایی می‌کنند.

کودکان استثنایی

کودک استثنایی به معنای آن نیست که این کودکان  توانایی خارق‌العاده‌ای ندارند، برخی کودکان از هوش و استعداد خارق العاده‌ای برخوردار هستند و دیگران این اصطلاح را زمانی به کار می‌برند که بخواهند هر نوع کودکی را که غیر عادی است توصیف کنند.

اصطلاح کودک استثنایی برای توصیف کودکان معلول و مستعد هر دو مورد قبول است، اما در اینجا ما کودک استثنایی را به عنوان کودکی معرفی می‌کنیم که با کودکان معمولی در زمینه‌های ذهنی، توانایی‌های حسی، توانایی‌های ارتباطی، رفتار اجتماعی و خصوصیات جسمی متفاوت باشد.

این تفاوت‌ها نباید جامعه این کودکان را محدود کند و باید برای شکوفا ساختن هرچه بیشتر استعدادهای خویش به برنامه‌های درسی مختلف و خدمات آموزشی ویژه‌ای روی آورد.

اما پرورش این کودکان دلیل استثنایی بودنشان به طریقی است که آنها نمی‌توانند از راه‌های سنتی و معمولی خواندن را یاد بگیرند و یا در یادگیری با مشکل مواجه هستند و ممکن است از آموزش‌های کلاس خسته شوند در اون صورت می‌توان او را استثنایی به حساب آورد. بنابراین از نظر آموزشی، روانشناسی و سایر حوزه‌ها، به روش‌های متفاوتی آموزش داده می‌شوند.

آموزش کودکان استثنایی

نحوه آموزش کودکان استثنایی یکی از موضوعاتی است که سال‌های زیادی است در حوزه روانشناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. با این حال برای آموزش این کودکان ویژه دو دیدگاه وجود دارد، هر یک از آنها دلایلی برای تأیید و رد خود دارند.

• دیدگاه جداسازی کودکان استثنایی از سایر کودکان

طرفداران این دیدگاه معتقد هستند با توجه به نیازهای خاص این گروه بهتر است که از سایر کودکان معمولی جدا شوند و شرایطی مجزا از سایرین و با کمک گرفتن از معلمانی که در زمینه آموزش کودکان استثنایی تخصص دارند تحصیل کنند.

مزایای این دیدگاه این است که کودکان با گروه هم سن و سالان خود مشابه با ویژگی‌های خودشان بیشتر آشنا می‌شوند و در واقع سعی می‌کنند که مشکلاتشان را بپذیرند. این موضوع به لحاظ روابط اجتماعی و پذیرش ناتوانی‌ها برای آنها مطلوب‌تر خواهد بود.

• دیدگاه ادغام کودکان استثنایی با سایر کودکان

طرفداران این دیدگاه معتقد هستند که نباید کودکان استثنایی از کودکان معمولی جدا شوند بلکه با ادغام آنها می‌توانند بهتر با همه‌ی جامعه ارتباط برقرار کنند. آن‌ها می‌بایست با تمام همسن و سالان خود ارتباط برقرار کنند.

ارتباط برقرار کردن و تعامل در میان اعضای جامعه را یاد می‌گیرند. از نظر معتقدین به این شیوه آموزشی جدا کردن کودکان استثنایی از سایر کودکان به معنای دامن زدن به ناتوانی‌های این گروه از کودکان است.

والدینی که در حال خواندن این مقاله هستید باید بگوییم که شاید سخت‌ترین کار دنیا دیدن پاره‌تنان‌ است که جزو کودکان استثنایی محسوب می‌شود. اما باید این را بپذيرد که این کودکان هم انسان هستند و کودک خود را به دلیل ترس‌هایتان از اجتماع و آدم‌ها دور نکنید.

به طور کلی افرادی که در گروه استثنایی قرار می‌گیرند معمولاً از کودکی تا بزرگسالی آسیب‌های بسیاری را تجربه می‌کنند این آسیب‌ها می‌تواند به دلیل درک نامناسب مردم و جامعه یا نبود خدمات رفاهی و زمینه‌های بیماری‌های روحی و روانی را بوجود آورد.

به همین خاطر بهتر است استفاده از مشاوران و روانشناسان در طول درمان کودک خود جدی بگیرید و می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین یا مشاوره تلفنی نیز بهره‌مند شوید.

مشاوران به آنها کمک می‌کنند علی رغم وجود ناتوانی‌ها بتوانند از سایر توانمندی‌های خود استفاده کنند.

مشکلات کودکان استثنایی

کودکان استثنایی به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند در بیشتر اوقات جهت ارتباط با جامعه و سایر همسن و سالان خود دچار مشکل می‌شوند. یکی از مشکلاتی که با آن رو به روی می‌شوند نحوه دوست پیدا کردن آنها در جامعه است.

معمولا به دلیل نوع نگاهی که به این کودکان در جامعه می‌شود آنها امکان پیدا کردن دوست در مدرسه یا محله را ندارند، حتی در شرایطی که سایر کودکان تمایل به دوستی و آشنایی با آنها را دارند ممکن است برخی محدودیت‌ها از جانب والدین برای کودکان این نزدیکی را ناممکن کند.

اما این محدودیت‌ها نه تنها برای این کودکان کمک کننده نیست بلکه آسیب‌هایی را نیز به همراه خواهد داشت، ناتوانی در برقراری روابط اجتماعی باعث آسیب روحی در این کودکان و احساس تنهایی در آنها می‌شود.

کودکان را به دلیل متفاوت بودنشان زندانی نکنید چرا که آسیب‌های جدی‌تری به او وارد خواهد شد به طوری که خود را دیگر قبول نخواهد کرد‌‌.

این کودکان با مشاهده سایر هم سن و سالان از ضعف خود احساس ناراحتی کرده و نسبت به سایرین خود را ضعیف‌تر می‌بینند البته نوع برخورد اطرافیان و به خصوص والدین تاثیر بسیاری در شکل‌گیری چنین باوری در کودک دارد.

خاطر آگاهی و آموزش بزرگسالانی که با این کودکان در ارتباط هستند بسیار حائز اهمیت است که معمولاً به آن بی‌توجهی می‌کنند.

خدمات اجتماعی مناسب برای بهره‌مندی این گروه از جامعه از جمله دشواری‌هایی است که باعث محرومیت آنها از تجربه مسائل شده و به مشکلات روحی آنها دامن می‌زند.

مشکل دیگر این است که وجود یک کودک استثنایی در خانواده می‌تواند زندگی تمام اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار دهد.

به همین خاطر در زمینه سلامت روان و کیفیت زندگی اعضای خانواده این کودکان تحقیقات بسیاری صورت گرفته و معمولاً با آنها توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی بهتر است با یک مشاوره در ارتباط باشند.

یکی از مشکلات بزرگی که چنین خانواده‌هایی با آن روبرو هستند مشکلات مالی به دلیل هزینه‌های درمانی و آموزشی این کودکان است.

این کودکان به دلیل متفاوت بودن خود احساس تنش و فشار روانی زیادی را تحمل می‌کنند و احساس نارضایتی و ناکامی در زندگی آنها به وجود می‌آید حتی در آینده برای آنها مشکلات زناشویی و کاهش کیفیت ارتباط زوجین را ایجاد می‌کند.

اهمیت مشاوره و راهنمایی پرورش کودکان استثنایی

روانشناسان کودکان استثنایی یک کودک استثنایی را این گونه تعریف می‌کنند که از لحاظ جسمی و ذهنی تفاوت زیادی با سایر کودکان دارد و توانایی فهمیدن یک کلاس درس معمولی را ندارد. اما باید بدانید که این کودکان دارای میل قوی برای عملکرد مستقل هستند.

امروزه در جوامع بشری ما به جای کمک به آنها فعالیت مستقل در یک محیط عادی آنها را به دیگران وابسته می‌کنیم شاید به همین دلیل است که بسیاری از کودکان معمول نابینا و ارتوپدی توانایی انجام مستقل کارهایشان را ندارند.

یکی از اهداف آموزشی در این کودکان آموزش مهارت‌های خودآموزی کودکان، مهارت‌های زندگی روزمره و کمک به آنها برای مدیریت امور خود به صورت مستقل در طول بزرگسالی است. چرا که آنها انسان‌هایی با ظرفیت یادگیری مهارتی مخصوص به خود هستند.

کودکان استثنایی در سراسر جهان وجود دارند که از هنرها و ظرفیت‌های علمی بیشتری از کودکان عادی برخورد دارند آنها را می‌توانید با یک سرچ کوچک در گوگل گوشی همراه خود به راحتی مشاهده کنید با توجه به روانشناسی کودکان استثنایی این کودکان بسیار حساس هستند و تنها مشکل آنها معلولیت ذهنی یا جسمی است.

روانشناسی کودک نشانگر نقش مهم والدین در روحیه فرزندان استثنایی است سعی کنید نقش مهم خود را در هدف بخشی و بهتر کردن کیفیت زندگی کودک استثنایی خود فراموش نکنید این کودکان به محبت بسیار احتیاج دارند و نیازمند پیگیری‌های والدین خود هستند.

پرورش کودکان استثنایی

پرورش این کودکان امر بسیار مهمی است چرا که این کودکان هم نیاز به رشد و تعالی در مسیر زندگی خود هستند. یک کودک استثنایی صرف نظر از اینکه چه معلولیتی دارد و چه چیزی را از دست داده شخصیت به خصوص خود را دارد.

او فکر می‌کند و یاد می‌گیرد و به شیوه خود با محیط اطراف سازگار است، او توانایی زندگی بهتر و بهبود سطح عملکرد خود را در جامعه دارد در مشاوره و روانشناسی کودکان استثنایی معلمان و والدین باید بر توانایی کودک اعتماد داشته باشند.

در مدرسه کودکان استثنایی فرصتی برای بیان کامل خود ندارند به دلیل فردیت آنها سرکوب می‌شود و بارها توسط معلمان مجازات می‌شوند. این کودکان به توجه و محبت چندین برابر یک کودک عادی نیاز دارند.

در پرورش کودکان استثنایی والدین باید بتوانند خونسردی و آرامش خود را حفظ کنند و بسیار صبور باشند چرا که این کودکان نیاز به تمرین و تکرار بسیار از جانب آموزگاران و والدین خود دارند.

سعی کنید در این امر از یک پرستار کودک یا یک آموزگار توانمند کمک بگیرید. همچنین جهت راهنمایی می‌توانید از مشاوره آنلاین یا مشاوره تلفنی برای درمان او استفاده کنید تا بتوانید به بقیه امور زندگی روزمره‌تان نیز برسید.

در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در مبحث روانشناسی کودکان استثنایی می‌توانید با یک مرکز مشاوره کودک به صورت آنلاین در ارتباط باشید تا بتوانید راهنمایی‌های لازم جهت برقراری ارتباط و اطلاعات بیشتر در مبحث روانشناسی کودکان استثنایی به دست آورید.

چرا مدارس استثنایی برای کودکان کم توان ذهنی جایی مناسب است؟

تربیت و پرورش کودکان استثنایی و کم توان ذهنی بسیار اهمیت دارد و می‌تواند نقش مهمی در کیفیت زندگی آنها داشته باشد. این کودکان به دلیل مشکلات موجود نمی‌توانند در کنار کودکان دیگر و در مدارس عادی مشغول به تحصیل شوند.

بهترین فضای آموزشی برای آنها مدارس استثنایی است و آموزش به این گروه از کودکان پیچیدگی‌های خاص خود را دارند و در کنار آموزش لازم است از ابزار ویژه‌ای استفاده شود.

در مدارس عادی چنین امکاناتی فراهم نیست و لازم است برای تحصیل به مدارس استثنایی مراجعه کنند و در کنار دیگر افرادی که مشکلاتی مانند آنها را دارند تحصیل کنند. البته نگران نباشید این مدارس به آنها کمک می‌کنند که بهتر خود را بپذیرند.

در این مدارس در کنار آموزش دروس به کودکان کم توان ذهنی آموزش‌های مهارت اجتماعی زندگی هم داده می‌شود با آموزش‌های کاربردی متناسب با کودکان شخصیت و درک کودکان ارائه می‌شود.

برای ثبت نام در این مدارس لازم است کودک شرایط لازم را داشته باشد و در زمان مشخص شده برای ثبت نام به مدرسه مراجعه کند، حداقل شرایط سنی ورود به دوره ابتدایی ۶ سال و حداکثر ۱۰ سال است.

حضور والدین یا ولی قانونی برای ثبت نام در کنار دانش آموز الزامی بوده و به همراه داشتن پرونده طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیل الزامی است. اصل شناسنامه و کاربرگ تشخیص نوع معلولیت برای ثبت نام نیز لازم است.

اگر دانش آموز در زمان ثبت نام به دلیل بیماری نتواند حضور پیدا کند ثبت نام او توسط والدین یا ولی قانونی باید انجام شود اما در صورتی که می‌تواند حضور پیدا کند الزامی است که در هنگام ثبت نام حضور داشته باشد.

کلام آخر

نیازهای ویژه کودکان خاص موضوع بحث گسترده و بزرگی است، والدین یا سرپرستان کودکان با نیازهای ویژه ممکن است با سقوط عاطفی روبرو شوند.

آنها ممکن است شرایط فرزند خود را بپذیرند، ممکن است افسرده یا مضطرب شوند، همچنین ممکن است ضد اجتماعی شوند و غیره. نیازهای ویژه را می‌توان با درک فرزندتان، صبور بودن با فرزندتان، معاشرت کردن و آموزش مناسب به فرزندتان کفایت کرد. هر کودکی خاص است و باید با محبت، مراقبت و احترام با او رفتار کرد.

نظرتان در خصوص بهترین مشاوره و راهنمایی پرورش کودکان استثنایی چیست؟ آن را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید.